Cloud Seeding: ਕਲਾਊਡ ਸੀਡਿੰਗ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਇਸਦੀ ਵਜ੍ਹਾ

Cloud Seeding Delhi: ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ, ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ ਦਾ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਟੈਸਟ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਇਸ ਤਕਨੀਕ ਨਾਲ ਮੀਂਹ ਨਹੀਂ ਪਿਆ। ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਈਐਮਡੀ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਨਮੀ ਦਾ ਪੱਧਰ 10-15 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘੱਟ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਲਈ ਆਦਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਟ੍ਰਾਇਲਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਟ੍ਰਾਇਲਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੋਇਡਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰੇਟਰ ਨੋਇਡਾ ਵਿੱਚ ਬਾਰਿਸ਼ ਦੀਆਂ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਵਾਤਾਵਰਣ ਮੰਤਰੀ ਮਨਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਸਿਰਸਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਾਨਪੁਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸੇਸਨਾ ਜਹਾਜ਼ ਨੇ ਬੁਰਾੜੀ, ਕਰੋਲ ਬਾਗ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਮਯੂਰ ਵਿਹਾਰ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਟ੍ਰਾਇਲ ਸੀ। ਦੋ ਤੋਂ ਢਾਈ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਭਾਰ ਦੇ ਅੱਠ ਫਲੇਅਰ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਛੱਡੇ ਗਏ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਲਗਭਗ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਚੱਲੀ। ਫਲੇਅਰਾਂ (ਸਪਰੇਅ ਕੀਤੇ ਬੀਜ ਘੋਲ) ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਗਭਗ 17 ਤੋਂ 18 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਰਿਹਾ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਟੈਸਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 15 ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਚਾਰ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹਲਕੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਮੀ ਦਾ ਪੱਧਰ ਸਿਰਫ 15 ਤੋਂ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਹਵਾ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 25 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ ਦੇ ਟੈਸਟ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਦਿੱਲੀ ਕੈਬਨਿਟ ਨੇ ਇਸ ਸਾਲ 7 ਮਈ ਨੂੰ ₹3.21 ਕਰੋੜ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਪੰਜ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ।

ਫਿਲਹਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਟੈਸਟ, ਫਰਵਰੀ ਚ ਹੋਵੇਗੀ ਨਕਲੀ ਵਰਖਾ

ਦੀਵਾਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਪਾਉਣ ਲਈ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਮੰਤਰੀ ਸਿਰਸਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟਾਉਣ ਵੱਲ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਯੋਗ ਸਫਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਫਰਵਰੀ ਤੱਕ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਪਹਿਲਾ ਯਤਨ ਹੋਵੇਗਾ।

ਰਸਾਇਣਕ ਕਣਾਂ ਦੇ ਛਿੜਕਾਅ ਨਾਲ ਪਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ

ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨਕ ਤਕਨੀਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਲਵਰ ਆਇਓਡਾਈਡ, ਨਮਕ, ਜਾਂ ਹੋਰ ਰਸਾਇਣਕ ਕਣ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਛਿੜਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਮੀ ਬੂੰਦਾਂ ਜਾਂ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਵਿੱਚ ਸੰਘਣੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇਹ ਕਣ ਭਾਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੀਂਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨੂੰ ਨਕਲੀ ਮੀਂਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੀਂਹ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।

5,000 ਤੋਂ 6,000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਛੱਡੇ ਗਏ ਅੱਠ ਫਲੇਅਰ

ਆਈਆਈਟੀ ਕਾਨਪੁਰ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 25 ਨੌਟੀਕਲ ਮੀਲ ਲੰਬੇ ਅਤੇ 4 ਨੌਟੀਕਲ ਮੀਲ ਚੌੜੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਪਹਿਲੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, 4,000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਛੇ ਫਲੇਅਰ ਛੱਡੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੇ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ, 5,000 ਤੋਂ 6,000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਅੱਠ ਫਲੇਅਰ ਛੱਡੇ ਗਏ ਸਨ। ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਸਾ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ, "ਜੇਕਰ ਇਹ ਟੈਸਟ ਸਫਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਲਾਉਡ ਸੀਡਿੰਗ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ।" ਇਹ ਟ੍ਰਾਇਲ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।